Yabancı Uyruklu Kişilerin Türkiye’ye Giriş İşlemleri

Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye seyahatleri öncesinde Türkiye’nin uyguladığı vize rejimini incelemeleri önem taşımaktadır.

Türkiye’nin diğer ülke vatandaşlarına uyguladığı vize rejimi karşılıklılık ilkesine göre ülkeden ülkeye değişmektedir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun (“6458 sayılı YUKK”) 12. maddesine göre bazı ülke vatandaşları turistik seyahatlerinde vizeden muaftır. Bazı ülke vatandaşlarına ise turistik amaçlı vizeleri elektronik ortamda verilmektedir. Bu uygulamaya “E-Vize” uygulaması denilmekte olup, Türkiye’ye turistik veya ticari amaçlar dışında (çalışma, öğrencilik vb.) yapılacak seyahatler için bu uygulama geçerli değildir. Bu tür vize başvurularının dış temsilcilikler aracılığıyla yapılması gerekmektedir.

Belirtilmelidir ki ayrıcaAvrupa Birliği (“AB”) üyesi ülke vatandaşlarına Türkiye tarafından belirli kolaylıklar hâlihazırda sağlanmaktadır. AB üyesi birçok ülke vatandaşları “Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleriyle İlgili Avrupa Anlaşması” çerçevesinde vizeden belirli bir süre ile muaftırlar. Bu ülke vatandaşları hiçbir vize başvurusu yapmadan sadece pasaportlarını alarak doğrudan sınır kapılarından geçebilmektedir. Bu muafiyetin sağlandığı vatandaşları ulusal kimlik kartları ile de Türkiye’ye girebilen ülkeler listesi aşağıdaki gibidir:

• Almanya
• Belçika
• Fransa
• Gürcistan
• Hollanda
• İspanya
• İsviçre
• İtalya
• KKTC
• Lihtenştayn
• Lüksemburg
• Malta
• Portekiz
• Ukrayna
• Yunanistan

Bununla birlikte süresi sona ermiş pasaport ve kimlik kartlarıyla da Türkiye’ye giriş yapabilecek ülkeler de belirlenmiştir. Buna göre;

• Almanya – Geçerliliğini son 1 (bir) yıl içerisinde yitirmiş pasaport veya Geçerliliğini son 1 (bir) yıl içerisinde yitirmiş kimlik kartı.
• Belçika – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• Fransa – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• İspanya – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• İsviçre – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• Lüksemburg – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• Portekiz – Geçerliliğini son 5 (beş) yıl içerisinde yitirmiş pasaport.
• Bulgaristan – Geçerli umuma mahsus pasaport.

ile de Türkiye’ye giriş yapılabilecektir.

Fakat her giriş için en fazla 90 gün kalabileceklerdir. Ancak vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de sağladığı kalış süresi, her 180 günde 90 günü geçemez. Tam da bu noktada belirtilmelidir ki Türkiye’de son 180 gün içerisinde toplam kalış süresinin 90 günü geçmemesi kaidesi Türkiye’ye seyahat edecek tüm yabancı ülke vatandaşları için geçerlidir.Ayrıca; çift pasaportlu yabancıların son 180 gün içerisinde ayrı ayrı pasaportlar ile 90’ar gün Türkiye’de kalmaları mümkün değildir.

Ayrıca belirtilmelidir ki pasaport yaprakları yırtılmış, çürümüş, fotoğrafı sökülmüş, yazılarının okunamayacak derecede silik pasaportlar işleme konulmaz.

Yukarıda anılan 90 günlük süreden daha fazla kalınmak istenildiği takdirde; Turistik/İş adamı Vizesi, Resmi Görev Vizesi, Eğitim Vizesi, Çalışma Vizesi ve Diğer Vizelere başvuru turistik veya ticari amaçlar dışında (çalışma, öğrencilik vb.) yapılacak seyahatlerde vize başvurularının Türkiye’nin dış temsilcilikleri aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Her türlü çalışma ve eğitim vizeleri için başvuru elektronik ortamda yapılabilmekle birlikte başvuru sahiplerinin ilgili dış temsilciliğine şahsen müracaat etmeleri gerekmektedir.

Vize muafiyetinden yararlanabilecekler haricinde Türkiye’ye seyahat edecek tüm yabancıların ülkesine göre www.evisa.gov.tr internet adresinden e-Vize alması veya online vize başvuru kanalını kullanarak ülkelerindeki Türkiye Konsolosluğuna vize başvurusunda bulunması gerekmektedir. Belirtilmelidir ki alınacak vize türüne göre temsilcilik tarafından istenilen belgeler farklılık göstermektedir. Bu kapsamda alınacak vize türü özelinde istenen belgelere dikkat edilmesinde fayda vardır. Bununla birlikte Türkiye’yi ziyaret etmek isteyen tüm vize başvuru sahiplerinden, Türkiye’de kalacağı süreyi kapsayan geçerli sağlık sigortası yaptırmaları şartı aranmaktadır.

Her türlü vize başvurularında, dış temsilciliklerince en fazla 90 gün ikametli vize verilmekte olup, 90 günden fazla Türkiye’de kalmak isteyen yabancıların İl Valiliğinin/İl Göç Müdürlüklerine “Oturma İzni”başvurusunda bulunarak ikametlerini uzatmaları gerekmektedir. Türkiye’de vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancı uyrukluların oturma izni almaları zorunludur. Bununla birlikte http://www.e-ikamet.cominternet adresinden yabancı uyruklu kişiler vatandaşı olduğu ülkeyi seçerek ülkeye vize uygulanıp uygulanmadığını ve bir seferde kalabileceğiniz en uzun süreyi görebilmekte, bu süreyi aşan bir süre kalınmak isteniyorsa oturma izni alınması gerektiği belirtilmektedir.

Oturma (İkamet) İzni

6458 sayılı YUKK’a göre ikamet izni Türkiye’de kalmak üzere verilen izin belgesini ifade etmektedir. Yetkili makamlar tarafından düzenlenen bu izin belgesi yabancıya Türkiye’de belirli bir süreliğine ve belirli bir yerde yaşama hakkı sağlamaktadır. Kamusal düzenin sağlanması ve korunması açısından önem arz eden ikamet izni; yabancının talepte bulunması, istenilen evrakla başvurması ve talepte bulunduğu ikamet izni türündeki şartları taşıması halinde düzenlenmektedir. 6458 sayılı YUKK Madde 19’a göre; Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur.

6458 sayılı YUKK Madde 21’e göre;“İkamet izni başvurusu, yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluklara yapılır.”Ancak Türkiye temsilciliklerinin hazırlık çalışmaları sonuçlanıncaya kadar başvurular Türkiye’deki Emniyet MüdürlüklerininYabancılar Şube Müdürlüklerine ve varsa Göç İdaresi Ofislerinde yapılacaktır. Bu blog yazısının yayımlandığı tarih itibariyle temsilciliklerde hazırlık çalışmaları henüz sonuçlanmamıştır.

İkamet izni başvuruları, yabancı tarafından bizzat yapılabileceği gibi yabancının yasal temsilcisi veya avukatı aracılığıyla da yapılabilecektir. Başvuruyu alan makam, başvuru sırasında yabancının hazır bulunmasını da isteyebilmektedir.

6458 sayılı YUKKm. 30’da ikamet izni çeşitleri belirlenmiş olup, bunlar;

a) Kısa dönem ikamet izni (Aynı Kanun’un 31-33. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

b) Aile ikamet izni (Aynı Kanun’un 34-37. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

c) Öğrenci ikamet izni (Aynı Kanun’un 38-41. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

ç) Uzun dönem ikamet izni (Aynı Kanun’un 42-45. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

d) İnsani ikamet izni (Aynı Kanun’un 46-47. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

e) İnsan ticareti mağduru ikamet izni (Aynı Kanun’un 48-49. maddeler arasında düzenlenmiştir.)

şeklindedir. Bu ikametgâh izinlerine ilişkin daha detaylı düzenlemelere Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 19-46. maddeleri arasında sırasıyla yer verilmiştir.

Tüm ikamet izinleri için gerekli olan belgeler birbirinden farklılık arz etmekte olup, uzun bir liste halinde yayımlanmış olan bu belgelere Göç İdaresi’nin internet sitesinin aşağıdaki linkinden ulaşılabilir:

http://www.goc.gov.tr/files/files/ikamet-izni-icin-gerekli-belge.pdf

Kısa Dönem Oturma İzni

Kısa dönem oturma izni, oturma izni çeşitlerinden ilki olup, 6458 sayılı YUKK’nın 31-33. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu kapsamda kısa dönem oturma izninene başvurabilecek kişiler şu şekildedir:

• Türkiye’de taşınmaz malı bulunan yabancılar,
• Türkiye’de ticari bağlantı veya iş kuracak yabancılar,
• Bilimsel araştırma amacıyla gelecek olan yabancılar,
• Hizmet içi eğitim programına katılacak olan yabancılar,
• Turizm amaçlı kalacak yabancılar,
• Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla tedavi görecek olan yabancılar,
• Adli veya idari makamların talep veya kararlarına bağlı olarak Türkiye’de kalması gereken yabancılar,
• Aile ikamet izni şartlarını kaybetmesi durumunda kısa dönem ikamet iznine geçirilecek olan yabancılar,
• Türkçe öğrenme kurslarına katılacak olan yabancılar,
• Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacak olan yabancılar,
• Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat eden yabancılar,
• Türkiye’de çalışmayan ancak Bakanlar Kurulunca belirtilecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu,

KKTC vatandaşı olan yabancılar

Bu yabancıların e-ikamet sisteminden yapılan başvurunun ardından aşağıdaki belgeleri ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne teslim etmeleri gerekmektedir. Kısa dönem oturma izinleri en fazla ikişer yıllık süreyle verilmektedir. Önemle belirtilmelidir ki oturma izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybetmektedir.

Aile Oturma İzni

Türk vatandaşlarının, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi (Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar) kapsamında olanların veya ikamet izinlerinden birine sahip olan yabancılar ile mültecilerin ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin;

Yabancı eşine,

Kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna,

Kendisinin veya eşinin bağımlı yabancı çocuğuna,

aile ikamet izni düzenlenebilir. Aile ikamet izni her defasında üç yılı aşmayacak şekilde düzenlenebilir. Ayrıca aile ikamet izninin süresi hiçbir şekilde destekleyicinin (Destekleyici: Aile birliği amacıyla Türkiye’ye gelecek yabancıların masraflarını üstlenen ve ikamet izni talebinde bulunanlar tarafından başvuruya dayanak gösterilen Türk vatandaşını veya Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıyı ifade etmektedir.) ikamet izni süresini aşamaz. Aile ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların 6458 sayılı YUKK 35. maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar destekleyici ve destekleyicinin yanında kalmak üzere aile ikamet izni talebinde bulunacak yabancılarkapsamında ayrı ayrı belirlenmiştir.Aile ikamet izni talebinin reddi, iptali veya uzatılmamasıdurumlarına ilişkin düzenleme ise 6458 sayılı YUKKm. 36’da düzenlenmiştir. Buna göre aşağıdaki hâllerde aile ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi bitenler uzatılmaz:

a) 35 inci maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında aranan şartların karşılanmaması veya ortadan kalkması

b) Aile ikamet izni alma şartları ortadan kalktıktan sonra kısa dönem ikamet izni verilmemesi

c) Hakkında geçerli sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı bulunması

ç) Aile ikamet izninin, veriliş amacı dışında kullanıldığının belirlenmesi

Öğrenci Oturma İzni

6458 sayılı YUKK’nın 38 ila 41 inci maddeleri arasında düzenlenen öğrenci ikamet izni düzenlenebilecek yabancılar şunlardır;

Aile ikamet izni bulunmayan ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancılara (Aile ikamet izni bulunan ilk ve ortaöğretim seviyesinde eğitim görecek yabancılar 18 yaşına kadar ikamet izni almasına gerek kalmadan eğitimine devam edebilmektedir. Ancak 18 yaşını dolduran ve halen ortaöğretim seviyesinde eğitimine devam eden öğrencilerin ikamet izni alması gerekmektedir.)

Ülkemizde bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora, Tıpta Uzmanlık Eğitimi (TUS), Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi (DUS) seviyelerinde eğitim görecek yabancılara, öğrenci ikamet izni düzenlenebilir.

Öğrenci ikamet izni, öğrencinin yalnızca eş ve çocuklarına aile ikamet izni başvurularında destekleyici olma hakkı sağlamaktadır. Diğer yakınlarına, ikamet izni alma konusunda hiçbir hak sağlamaz. Yabancı öğrencinin öğrenim süresi bir yıldan kısa ise öğrenci ikamet izni süresi öğrenim süresini aşamaz.

Kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla gelerek Türkiye’de öğrenim görecek yabancılara, öğrenim süresince ikamet izni verilebilir.

Bakımı ve masrafları gerçek veya tüzel kişi tarafından üstlenilen ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancılara, velilerinin veya yasal temsilcilerinin muvafakatiyle öğrenimleri süresince birer yıllık sürelerle öğrenci ikamet izni verilebilir ve uzatılabilir. Öğrenci ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların 6458 sayılı YUKK 39. maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar şu şekildedir:

Türkiye’de kalış amacıyla ilgili destekleyici bilgi ve belgeleri ibraz etmek (6458 sayılı YUKK 38 inci maddesi),

Anılan Kanunun 7. maddesi kapsamına girmemek (İlgili maddede Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar düzenlenmiştir.),

Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek.

Öğrenci ikamet izni talebinin reddi, iptali veya uzatılmaması ise 6458 sayılı YUKK’nın40. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; aşağıdaki hâllerde öğrenci ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi uzatılmaz:

a) 39 uncu maddede aranan şartların karşılanmaması veya ortadan kalkması

b) Öğrenimin sürdürülemeyeceği konusunda kanıtların ortaya çıkması

c) Öğrenci ikamet izninin, veriliş amacı dışında kullanıldığının belirlenmesi

ç) Hakkında geçerli sınır dışı etme kararı veya Türkiye’ye giriş yasağı bulunması

Öğrenci ikametgah iznine ilişkin olarak son düzenleme ise öğrencilerin çalışma şartların ilişkindir. 6458 sayılı YUKK’nın41. maddesinde düzenlen öğrencilerin çalışma hakkına ilişkin madde 28/7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle değiştirilmiş olup, çalışma hakkı örgün öğrenimle sınırlandırılmıştır. Bununla birlikte daha önce haftada yirmi dört saatten fazla çalışma hakkı verilmeyeceği düzenlenmişken değişiklikle birlikte çalışma hakkının ilgili kanunlarla düzenleneceği belirlenmiştir. Çalışma hakkına ilişkin 41. maddenin son hali aşağıdaki gibidir:

“Türkiye’de örgün öğrenim gören ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Ancak, ön lisans ve lisans öğrencileri için çalışma hakkı, ilk yıldan sonra başlar ve ilgili kanunlarla düzenlenir.

Ön lisans ve lisans öğrencilerinin çalışma hakkına ilişkin usul ve esaslar, Göç Politikaları Kurulunca belirlenecek esaslar çerçevesinde Bakanlık ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından müştereken düzenlenir.”

Uzun Dönem Oturma İzni

Uzun dönem oturma izni almak için Türkiye’de en az sekiz yıl kesintisiz ikamet etmiş yabancı uyrukluların ya da Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılara Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından uzun dönem oturum izni verilmektedir (6458 sayılı YUKK m. 42). Uzun Dönem ikamet izni süresiz düzenlenmektedir. Uzun dönem ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların 6458 sayılı YUKK43. maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir. Bunlar;

Kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle Türkiye’de yaşamış olmak (Kesintisiz sekiz yılın hesaplanmasında Kanunun 38. Maddesinde yer alan öğrenci ikamet izni süresinin yarısı, diğer ikamet izinlerinin ise tamamı sayılmaktadır.),

Son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,

Kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelire sahip olmak,

Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,

Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak

Aynı maddenin devam fıkrasında Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara sahip olması nedeniyle uzun dönem ikamet izni verilmesi uygun görülen yabancılar için birinci fıkranın “Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak” şartı dışındaki şartların aranmayacağı düzenlenmiştir.

Uzun dönem ikametgâh izninin sağladığı haklar ise 6458 sayılı YUKK’un 44. maddesinde sayılmıştır. Buna göre; uzun dönem ikamet izni bulunan yabancılar;

a) Askerlik yapma yükümlülüğü,

b) Seçme ve seçilme,

c) Kamu görevlerine girme,

ç) Muaf olarak araç ithal etme, ve özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar.

Bakanlar Kurulu bu haklara kısmen veya tamamen kısıtlamalar getirmeye yetkilidir.

Ayrıca belirtilmelidir ki YUKK Madde 28’e göre; Türkiye’de ikamet iznine sahip yabancıların zorunlu kamu hizmeti, eğitim ve sağlık nedenleri hariç̧, bir yılda toplam altı ayı geçen veya son beş̧ yıl içinde toplam bir yılı aşan Türkiye dışında kalışlar ikamette kesinti sayılacaktır. Bu kesintilerden dolayı ikamet izinleri iptal edilebilmekte ya da ikamet izinleri uzatılmamaktadır.

DAHA DETAYLI BİLGİ VE DANIŞMANLIK HİZMETİ İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN